Combineren van wind, zon en golfenergie op zee

Voor Invest-NL Business Development heeft Common Futures onderzocht wat de ontwikkelingen, barrières en kansen rondom het inpassen van golfenergie en zon op zee binnen windparken op de Noordzee. Het onderzoek is gebaseerd op interviews met stakeholders in de hele waardeketen, aangevuld met literatuuronderzoek.

Voor Invest-NL heeft dit rapport geholpen om te bepalen hoe ze de sectoren het beste kunnen ondersteunen. Daarnaast heeft de sector zelf aangegeven dat het onderzoek ze kan helpen bij het aantrekken van investeringen. Ook biedt het rapport ondersteuning bij overwegingen rondom medegebruik op zee. Zo is de aanbeveling aan de overheid om alternatieve opwek op zee mee te nemen in tendercriteria voor kavels inmiddels al in praktijk gebracht bij IJmuiden Ver Beta: de tendercriteria bevatten de inpassing van 50 MW zon op zee.

Hogere economische kosten van zon-op-zee en golfenergie

Golfenergie en zon op zee zijn nu nog niet concurrerend met wind op zee, wind op land, en zon op land. Naar verwachting van de ontwikkelaars zal zon op zee in 5 tot 10 jaar met wind op zee concurrerende opwekkingskosten (LCOE) krijgen; golfenergie verwachten ze dat dit nog meer dan 10 jaar zal kosten. Wel zal bij inpassing in een offshore windpark, waarin de netaansluiting gedimensioneerd is op het windvermogen, nog een deel van deze extra elektriciteitsproductie gekort (curtailed) moeten worden, wat de uiteindelijke kostprijs per aangelande kWh verhoogt. Het is dus belangrijk om te bekijken wat de waarde van de extra geleverde elektriciteit voor het energiesysteem is. Bij de integratie van golfenergie en zon op zee spelen ook energetische, ruimtelijke, ecologische en technologische exportoverwegingen een rol.

Efficiëntere benutting van bestaande energie-infrastructuur

Een voordeel van extra opwek op zee is de optimalere benutting van de bestaande infrastructuur.  De energie van golfenergie of zon op zee binnen een windpark kan naar land worden gebracht op momenten dat het windpark niet op volle capaciteit draait. Ook kan in de toekomst veel van de aangelande elektriciteit gebruikt worden bij de industriële clusters aan de kust, waardoor in uren, waarin er op zee veel elektriciteit wordt opgewekt, er op land potentieel minder congestie kan optreden. Doordat de aanwezigheid van wind en golven gecorreleerd zijn, ligt het meer voor de hand om zon op zee bij te plaatsen bij een windpark dan golfenergie.

Ruimtelijke en energetische waarde van zon op zee en golfenergie

Energie uit zon op zee wordt grotendeels opgewekt tijdens uren met weinig wind, maar komt vaak aan land wanneer er op land ook veel zonne-energie wordt opgewekt. Daarom kan zon op zee worden gezien als een alternatief voor zonne-energie op land, waarmee kan worden bespaard op het gebruik van schaarse grond op land.

Een mogelijke koploperspositie voor Nederlandse ontwikkelaars

Er is een grote innovatierace gaande voor de ontwikkeling van technologieën die energie uit zon op zee of golven kunnen halen. In de opkomende markten voor golfenergie en zon op zee staan Nederlandse technologie-ontwikkelaars mede aan het voorfront in de ontwikkeling. Als Nederland wil dat zij spelers van formaat worden op de wereldmarkt, zal een optimaal speelveld gecreëerd moeten worden om verdere pilots, innovaties en opschaling te faciliteren.

Benodigde acties voor het creëren van het juiste speelveld gaan onder andere om aanpassingen aan het wetgevend kader, het beschikbaar stellen van op het net aangesloten testlocaties op zee, het meenemen van de technologieën in toekomstige tenders voor offshore windparken, en het ontwikkelen van een kader om gezamenlijk gebruik van de capaciteit voor elektriciteitstransport naar land mogelijk te maken.